ယေန႔ေခတ္မွာ လူအမ်ားစုဟာ ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အထိုက္အေလ်ာက္ ဗဟုသုတ ရွိေနၾကျပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းေျပာရရင္ အစာမစားခင္နဲ႔ အိမ္သာက အထြက္မွာ လက္ေဆးရမယ္ဆိုတာမ်ိဳး၊ အစားအေသာက္ေတြကို ယင္မနားေအာင္ ကာကြယ္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး၊ ေရကို တစ္နည္းနည္းနဲ႔ သန္႔ရွင္းေအာင္ ျပဳျပင္စီရင္ျပီးမွ ေသာက္သံုးရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ကေလးေတြကအစ သိရွိနားလည္ၾကပါတယ္။ ေရာဂါပိုးေတြ ကိုယ္ထဲ၀င္ေရာက္ ကူးစက္ျခင္း မခံရေအာင္ သန္႔ရွင္းမွဳေတြနဲ႔ ကာကြယ္တားဆီးတတ္ လာၾကပါျပီ။
ဒါေပမဲ့ တုပ္ေကြး မျဖစ္ခ်င္ရင္ အျပင္က ျပန္လာျပီးတိုင္း လက္ေဆးျပီးမွ ပါးစပ္ေတြ ႏွာေခါင္းေတြကို ထိကိုင္ရမယ္ ဆိုတဲ့ က်န္းမာေရး အသိပညာ နည္းနည္း အဆင့္ျမင့္ျမင့္မ်ိဳး ရွိသူေတြေတာင္ မသိေသးတဲ့ (သို႔) သိေသာ္လည္း သန္႔ရွင္းမွဳ ဂရုမစိုက္မိတဲ့ ေရာဂါကူးစက္ခံရႏိုင္ေသာ ေနရာမ်ား ရွိေနျပီး အဲဒီေနရာေတြကေန လူေတြဟာ အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့ ေရာဂါေတြ ရေနၾကတာကို ကမၻာ့က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ အညစ္အေၾကးေတြ၊ အမွိဳက္ေတြ၊ ေျမၾကီးေတြမွာ ေရာဂါပိုးေတြ ပါရွိေနတာ သိၾကလို႔ ကိုင္ျပီးရင္ လက္ေဆးၾကေပမယ့္ ေအာက္ပါ ေနရာ (၇) ခုကို ထိေတြ႔ျပီးရင္ေတာ့ လူအမ်ားစုက လက္မေဆးတတ္ၾကေၾကာင္း သုေတသနမ်ားအရ သိရွိရပါတယ္။
ပံုမွန္အားျဖင့္ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူ တစ္ေယာက္ဟာ ႏိုးထလွဳပ္ရွားေနခ်ိန္ အတြင္း အခ်ိန္တစ္မိနစ္တိုင္းမွာ ပ်မ္းမွ် အရာ၀တၳဳမ်က္ႏွာျပင္ ၃၀ ခန္႔ကို ကိုင္တြယ္ထိေတြ႔ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အဲဒီအရာေတြထဲမွာ ထိေတြ႔မွဳ အၾကိမ္အမ်ားဆံုး လုပ္ေလ့ရွိျပီး သန္႔ရွင္းအဆင့္ျမင့္လို႔ ေရာဂါပိုးေတြ မရွိေလာက္ဘူးလို႔ လူေတြ ထင္ေနၾကေသာ္လည္း တကယ္လက္ေတြ႔ စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ ေရာဂါပိုးေတြ ျပည့္ၾကပ္ညပ္ေနေအာင္ ေပါမ်ားလြန္းတဲ့ အရာ၀တၳဳ (၇) ခုကို လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းထုတ္ Medical Virology ဂ်ာနယ္မွာ စာရင္းျပဳစု ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၄င္းတို႔ကေတာ့……………
(၁) Menu ေခၚ ရႏိုင္ေသာ အစားအစာမ်ား စာရင္းကတ္
စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ ထားတဲ့ ညစ္ပတ္ေပေရေနျပီး ေလာင္းထားတဲ့ ပလတ္စတစ္ေတြပါ ကြာေနတဲ့ မီႏူးကတ္ေတြကို ျမင္ဖူးမွာပါ။ ဒါေတြကို ကိုင္ၾကည့္ကာ မွာယူျပီး လက္မေဆးေတာ့ဘဲ စားေသာက္တဲ့ အက်င့္ဟာ စြဲေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ကတ္ျပားေတြ ေပၚမွာ ေရာဂါပိုးေပါင္းမ်ားစြာ တည္ရွိေနတာကို ဆိုင္ေပါင္းမ်ားစြာမွာ လိုက္လံ သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ား အရ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အေအးမိတုပ္ေကြး ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြဟာ အဆိုပါ မီႏူးကတ္ျပားေတြ အေပၚမွာ ေရာဂါရွိသူ ေခ်ာင္းဆိုးႏွာေခ်ျခင္းေတြ ကေန ပ်ံ႕လြင့္လာကာ ၁၈ နာရီၾကာေအာင္ ရွင္သန္ေပါက္ပြားေနႏိုင္သလို အျခား ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယား မ်ိဳးစံုလည္း ရွိေနေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေတြဟာ ေစ်းခ်ိဳတဲ့ ပံုမွန္ဆိုင္ေတြမွာမို႔ ရွိေနတာလို႔ သင္ထင္ပါလိမ့္မယ္။ ေစ်းၾကီးတဲ့ အဆင့္ျမင့္ စားေသာက္ဆိုင္ၾကီးေတြမွာလည္း လူစည္ကားေလ၊ လက္ေတြကေန ပါလာတဲ့ ပိုးေတြ မီႏူးကတ္ေပၚ ျဖန္႔ေ၀ရာ ေရာက္ေလမို႔ သိပ္မကြာျခားလွဘူးလို႔ ဓာတ္ခြဲခန္း အေျခမ်ားအရ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မီႏူးကိုင္ကာ မွာျပီးရင္ လက္ေဆးျပီးမွ အစားစားဖို႔ သတိေပးပါရေစ။ ဒါ့အျပင္ မီႏူးကို ပန္းကန္မ်ား၊ ဇြန္းခက္ရင္းမ်ားနဲ႔ မထိမိေအာင္လည္း သတိနဲ႔ ေ၀းရာမွာ ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) အေအးဖန္ခြက္ႏွဳတ္ခမ္းက သစ္သီးစိတ္
ေဖ်ာ္ရည္ဖန္ခြက္ေတြရဲ့ ႏွဳတ္ခမ္းသားေပၚမွာ အလွဆင္တဲ့ သေဘာနဲ႔ ခ်ိတ္ေပးလိုက္တဲ့ သံပရာသီး၊ လိေမၼာ္သီး စတဲ့ အသီးစိတ္ေလး ဆယ္ခုမွာ ခုနစ္ခုဟာ ေရာဂါပိုးေတြ ပါလာတတ္ေၾကာင္း စစ္ေဆးေလ့လာ ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။ (ဒီ ၇၀% ဆိုတဲ့ အေရအတြက္ဟာ အစားအေသာက္ဥပေဒ တင္းၾကပ္တဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေတြ႔ရတဲ့ အေရအတြက္ ျဖစ္ျပီး ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားဆိုရင္ေ
ဒါေပမဲ့ တုပ္ေကြး မျဖစ္ခ်င္ရင္ အျပင္က ျပန္လာျပီးတိုင္း လက္ေဆးျပီးမွ ပါးစပ္ေတြ ႏွာေခါင္းေတြကို ထိကိုင္ရမယ္ ဆိုတဲ့ က်န္းမာေရး အသိပညာ နည္းနည္း အဆင့္ျမင့္ျမင့္မ်ိဳး ရွိသူေတြေတာင္ မသိေသးတဲ့ (သို႔) သိေသာ္လည္း သန္႔ရွင္းမွဳ ဂရုမစိုက္မိတဲ့ ေရာဂါကူးစက္ခံရႏိုင္ေသာ ေနရာမ်ား ရွိေနျပီး အဲဒီေနရာေတြကေန လူေတြဟာ အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့ ေရာဂါေတြ ရေနၾကတာကို ကမၻာ့က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက ေလ့လာေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ အညစ္အေၾကးေတြ၊ အမွိဳက္ေတြ၊ ေျမၾကီးေတြမွာ ေရာဂါပိုးေတြ ပါရွိေနတာ သိၾကလို႔ ကိုင္ျပီးရင္ လက္ေဆးၾကေပမယ့္ ေအာက္ပါ ေနရာ (၇) ခုကို ထိေတြ႔ျပီးရင္ေတာ့ လူအမ်ားစုက လက္မေဆးတတ္ၾကေၾကာင္း သုေတသနမ်ားအရ သိရွိရပါတယ္။
ပံုမွန္အားျဖင့္ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူ တစ္ေယာက္ဟာ ႏိုးထလွဳပ္ရွားေနခ်ိန္ အတြင္း အခ်ိန္တစ္မိနစ္တိုင္းမွာ ပ်မ္းမွ် အရာ၀တၳဳမ်က္ႏွာျပင္ ၃၀ ခန္႔ကို ကိုင္တြယ္ထိေတြ႔ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အဲဒီအရာေတြထဲမွာ ထိေတြ႔မွဳ အၾကိမ္အမ်ားဆံုး လုပ္ေလ့ရွိျပီး သန္႔ရွင္းအဆင့္ျမင့္လို႔ ေရာဂါပိုးေတြ မရွိေလာက္ဘူးလို႔ လူေတြ ထင္ေနၾကေသာ္လည္း တကယ္လက္ေတြ႔ စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ ေရာဂါပိုးေတြ ျပည့္ၾကပ္ညပ္ေနေအာင္ ေပါမ်ားလြန္းတဲ့ အရာ၀တၳဳ (၇) ခုကို လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္ပိုင္းထုတ္ Medical Virology ဂ်ာနယ္မွာ စာရင္းျပဳစု ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၄င္းတို႔ကေတာ့……………
(၁) Menu ေခၚ ရႏိုင္ေသာ အစားအစာမ်ား စာရင္းကတ္
စားေသာက္ဆိုင္ေတြမွာ ထားတဲ့ ညစ္ပတ္ေပေရေနျပီး ေလာင္းထားတဲ့ ပလတ္စတစ္ေတြပါ ကြာေနတဲ့ မီႏူးကတ္ေတြကို ျမင္ဖူးမွာပါ။ ဒါေတြကို ကိုင္ၾကည့္ကာ မွာယူျပီး လက္မေဆးေတာ့ဘဲ စားေသာက္တဲ့ အက်င့္ဟာ စြဲေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ကတ္ျပားေတြ ေပၚမွာ ေရာဂါပိုးေပါင္းမ်ားစြာ တည္ရွိေနတာကို ဆိုင္ေပါင္းမ်ားစြာမွာ လိုက္လံ သုေတသန ျပဳခ်က္မ်ား အရ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အေအးမိတုပ္ေကြး ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြဟာ အဆိုပါ မီႏူးကတ္ျပားေတြ အေပၚမွာ ေရာဂါရွိသူ ေခ်ာင္းဆိုးႏွာေခ်ျခင္းေတြ ကေန ပ်ံ႕လြင့္လာကာ ၁၈ နာရီၾကာေအာင္ ရွင္သန္ေပါက္ပြားေနႏိုင္သလို အျခား ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယား မ်ိဳးစံုလည္း ရွိေနေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။
ဒါေတြဟာ ေစ်းခ်ိဳတဲ့ ပံုမွန္ဆိုင္ေတြမွာမို႔ ရွိေနတာလို႔ သင္ထင္ပါလိမ့္မယ္။ ေစ်းၾကီးတဲ့ အဆင့္ျမင့္ စားေသာက္ဆိုင္ၾကီးေတြမွာလည္း လူစည္ကားေလ၊ လက္ေတြကေန ပါလာတဲ့ ပိုးေတြ မီႏူးကတ္ေပၚ ျဖန္႔ေ၀ရာ ေရာက္ေလမို႔ သိပ္မကြာျခားလွဘူးလို႔ ဓာတ္ခြဲခန္း အေျခမ်ားအရ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မီႏူးကိုင္ကာ မွာျပီးရင္ လက္ေဆးျပီးမွ အစားစားဖို႔ သတိေပးပါရေစ။ ဒါ့အျပင္ မီႏူးကို ပန္းကန္မ်ား၊ ဇြန္းခက္ရင္းမ်ားနဲ႔ မထိမိေအာင္လည္း သတိနဲ႔ ေ၀းရာမွာ ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) အေအးဖန္ခြက္ႏွဳတ္ခမ္းက သစ္သီးစိတ္
ေဖ်ာ္ရည္ဖန္ခြက္ေတြရဲ့ ႏွဳတ္ခမ္းသားေပၚမွာ အလွဆင္တဲ့ သေဘာနဲ႔ ခ်ိတ္ေပးလိုက္တဲ့ သံပရာသီး၊ လိေမၼာ္သီး စတဲ့ အသီးစိတ္ေလး ဆယ္ခုမွာ ခုနစ္ခုဟာ ေရာဂါပိုးေတြ ပါလာတတ္ေၾကာင္း စစ္ေဆးေလ့လာ ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။ (ဒီ ၇၀% ဆိုတဲ့ အေရအတြက္ဟာ အစားအေသာက္ဥပေဒ တင္းၾကပ္တဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေတြ႔ရတဲ့ အေရအတြက္ ျဖစ္ျပီး ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားဆိုရင္ေ
တာ့ ၇၀% ထက္ မ်ားဖြယ္ ရွိပါတယ္)
အဲဒီသစ္သီးစိတ္ေတြေပၚမွာ ၀မ္းေလွ်ာ၀မ္းပ်က္ေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ အီးကိုလိုင္ (E.coli) ပိုးနဲ႔ အျခားပိုး ၂၅ မ်ိဳးေတာင္ ပါေလ့ရွိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ဖန္ခြက္ႏွဳတ္ခမ္းက အလွဆင္တဲ့ အသီးစိတ္ကို မသံုးေဆာင္ဖို႔ (သို႔) စမွာကတည္းက မထည့္ေပးဖို႔ မွာရန္ လိုအပ္ပါတယ္။
(၃) အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာ၏ ကီးဘုတ္
အင္တာနက္ကေဖး၊ ရံုးခန္း၊ ေလဆိပ္ စတဲ့ ေနရာမ်ားမွာ ထားရွိတဲ့ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္မ်ားရဲ့ ခလုတ္တစ္ခုခ်င္းစီမွာ ရွိေနတဲ့ ေရာဂါပိုးအေရအတြက္ဟာ အိမ္သာတံခါးလက္ကိုင္ေပၚက ထက္ေတာင္ ၅ ဆေလာက္ မ်ားေနတယ္လို႔ ေလ့လာမွဳမ်ား အရ ေတြ႔ရွိရလို႔ ထိေတြ႔သံုးစြဲျပီးတိုင္း လက္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမ်ားသံုးခလုတ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ အလိုအေလ်ာက္ေငြထုတ္စက္၊ ရုပ္ရွင္လက္မွတ္ ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူစက္၊ အမ်ားသံုး ဖုန္းခလုတ္မ်ား စတာေတြဟာလည္း တူတူပဲလို႔ ယူဆရပါမယ္။
ထိုသို႔ေသာ အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ရန္ ေလဆိပ္၊ ရံုး စေသာ ေနရာမ်ားရွိ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာမ်ား၏ ကီးဘုတ္မ်ားကို ေဆးေၾကာႏိုင္ေသာ ကီးဘုတ္မ်ားျဖင့္ အစားထိုး အသံုးျပဳႏိုင္ေနျပီဟု သိရသည္။
(၄) စားေသာက္ဆိုင္ စားပြဲေပၚက ပုလင္းမ်ား
ဆား၊ ငရုပ္ေကာင္း၊ ငန္ျပာရည္၊ ငရုတ္သီး၊ အခ်ဥ္ရည္၊ သၾကား စတာေတြ ထည့္ျပီး ခ်ေပးထားတဲ့ ပုလင္းငယ္မ်ား၊ ခြက္မ်ားရဲ့ လက္ကိုင္ေနရာမ်ားဟာလည္း လူကိုင္မ်ားလြန္းလို႔ ေရာဂါပိုးေတြ စုေ၀းရာ ေနရာ (၈) ခုမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံက လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြ အတြက္ဆိုရင္ ေရေႏြးၾကမ္း ထည့္တဲ့ ဓာတ္ဘူး/အိုး မ်ားရဲ့ လက္ကိုင္မ်ားကိုပါ ဒီစာရင္းထဲ ထည့္သြင္းသင့္ပါတယ္။ လက္ကိုင္ပု၀ါ၊ လက္သုတ္ပု၀ါ စတာေတြနဲ႔ အုပ္ကိုင္ျခင္းဟာလည္း ဒီပစၥည္းေတြေပၚက ပိုးေတြကို ထိေရာက္စြာ မကာကြယ္ႏိုင္လို႔ အစာမစားခင္ လက္ေဆးတာသာ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းလို႔ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။
(၅) သန္႔စင္ခန္း တံခါးလက္ကိုင္
ဒီအခ်က္ကေတာ့ ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ အိမ္သာအတြင္းနံရံထက္ အိမ္သာတံခါးလက္ကိုင္ဟာ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုး ပိုင္ဆိုင္မွဳမွာ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ျမင့္မားပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အိမ္သာထဲ ၀င္ထြက္သမွ် သူေတြ အကုန္လံုး ထိကိုင္ၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အတူ တံခါးခ်က္မ်ားဟာလည္း တူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို မထိမကိုင္ဘဲနဲ႔ သင္ဟာ သန္႔စင္ခန္း ထဲက ျပန္ထြက္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လွည့္ဖြင့္ရတဲ့ ေသာ့ (Door Lock) ပါတဲ့ တံခါးမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ပိုေတာင္ ေသခ်ာပါေသးတယ္။ အတြင္းမွာ လက္ေဆးျပီးမွ ျပန္ထြက္ရင္ လက္ျပန္ညစ္ေပသြားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ေဆးျခင္းကို သန္႔စင္ခန္း အျပင္ ထြက္လာျပီးမွ လုပ္ႏိုင္တဲ့ စနစ္မ်ိဳး သံုးသင့္ပါတယ္။
အိမ္သာသံုးစကၠဴအသန္႔၊ တစ္သွ်ဴးစကၠဴ စတာေတြနဲ႔ တံခါးလက္ကိုင္ကို အုပ္ကိုင္ျပီး ထြက္ႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ျပီး ဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ သင့္ကို ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြက ဇီဇာေၾကာင္တယ္၊ အပိုလုပ္တယ္လို႔ ထင္ေကာင္းထင္ႏိုင္ ေပမယ့္ ဒီလို အက်င့္ေကာင္းတစ္ခုဟာ သင့္ကို တုပ္ေကြးမိျခင္း၊ ၀မ္းပ်က္ျခင္း၊ ယားနာေပါက္ျခင္း တို႔လို မၾကာခဏ နာမက်န္း ျဖစ္မွဳေလးေတြကေန သိသိသာသာ အကာအကြယ္ေပးတယ္ ဆိုတာ တကယ္လုပ္ၾကည့္ရင္ သိရပါမယ္။
(၆) ေစ်း၀ယ္ျခင္း/လွည္း လက္ကိုင္
ေစ်း၀ယ္စင္တာေတြမွာ ရွိတဲ့ ေစ်း၀ယ္ျခင္းေတြ၊ လွည္းေတြရဲ့ လက္ကိုင္ေတြ အားလံုးရဲ့ သံုးပံုႏွစ္ပံုခန္႔ဟာ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးေတြ ေပါက္ပြား တည္ရိွေနတတ္တယ္လို႔ အရီဇိုးနားတကၠသိုလ္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ကမၻာတစ္၀န္း သုေတသနမ်ား အရ သိရပါတယ္။ အဲဒီပိုးေတြရဲ့ အေရအတြက္ဟာ အမ်ားသံုး သန္႔စင္ခန္းေတြထက္ေတာင္ မ်ားေနတယ္လို႔ စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ ဒီသုေတသနကို ၂၀၀၇ က ျပဳလုပ္ျပီးစီးခဲ့တာ ျဖစ္ျပီး ဒီလို ရလဒ္ေတြေၾကာင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ရွိတဲ့ ေစ်း၀ယ္စင္တာေတြမွာ လွည္းနဲ႔ ျခင္းေတာင္းေတြရဲ့ လက္ကိုင္ေတြကို ေစ်း၀ယ္သူကိုယ္တိုင္ မကိုင္ခင္မွာ ေဆးေၾကာႏိုင္ေအာင္ ပိုးသတ္လက္ေဆးရည္ေတြ ထားေပးေနျပီလို႔ သိရပါတယ္။ စားသံုးသူေတြမွာ သန္႔ရွင္းေရး၊ ေရာဂါကာကြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အမူအက်င့္ေတြ ရိွေနဖို႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။
(၇) ေဆးခန္း
ဒီလို ဆိုလိုက္လို႔ ရုတ္တရက္ အံ့ၾသစရာ အခ်က္တစ္ခ်က္လို႔ ထင္ရေပမယ့္ တကယ္ ေတြးၾကည့္ရင္ေတာ့ အံ့ၾသစရာ မေကာင္းလွပါဘူး။ ေဆးခန္းဆိုတာ ေနမေကာင္းသူေတြ စုေ၀းေရာက္ရွိရာ အရပ္မို႔ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံု ပ်ံ႕ႏွံ႔တည္ေနရာ အရပ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တီဘီ၊ နမိုးနီးယား၊ တုပ္ေကြးလို အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါမ်ိဳးေတြေပါ့။ ေလလံုတဲ့ ေဆးခန္းလို အခန္းတစ္ခုထဲမွာ ဒီလိုလူနာ တစ္ေယာက္ ေခ်ာင္းဆိုး (သို႔) ႏွာေခ်လိုက္ရင္ ဒီပိုးေတြဟာ ၾကမ္းျပင္ေပၚ မက်ခင္ အနည္းဆံုး ၃ ေပအကြာအေ၀းေတာ့ သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္လို႔ ေဆးခန္းလာတာ ျပတဲ့ ေရာဂါ မေပ်ာက္ခင္ ေနာက္တစ္ခုပါ ကူးစက္ခံရႏိုင္တာမို႔ ေဆးခန္းသြားရင္ ေအာက္ပါ အခ်က္ေလးေတြကို သတိထား လိုက္နာေစလိုပါတယ္။
(၁) ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူနဲ႔ အေဖာ္ကလြဲလို႔ က်န္တဲ့လူပို တတ္ႏိုင္သမွ် မေခၚလာပါနဲ႔။ အထူးသျဖင့္ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြေပါ့။
(၂) ေစာင့္ရင္းဖတ္ဖို႔ ခ်ေပးထားတဲ့ စာေစာင္ေတြ၊ မဂၢဇင္းေတြမွာ ေဆးခန္း လာျပသြားသူေတြရဲ့ ပိုးေတြ ရွိေနမွာ အေသအခ်ာမို႔ ေစာင့္ရင္း ဖတ္ခ်င္ရင္ ကိုယ့္အိမ္က စာအုပ္ေတြပဲ ယူလာခဲ့ပါ။ ကေလးလူနာဆိုရင္လည္း ကေလးရဲ့ အရုပ္ေတြပါ အိမ္ကပဲ ယူလာပါ။ အမ်ားအတြက္ ခ်ေပးထားတဲ့ အရာေတြကို ကေလးငယ္ေတြ မထိကိုင္ပါေစနဲ႔။
(၃) ေဆးရံုေဆးခန္း တစ္ခုခု သြားျပီးလို႔ ျပန္လာရင္ ပိုးသတ္ဆပ္ျပာ တစ္ခုခု (သို႔) အယ္လ္ကိုေဟာ ၆၀% ေလာက္ ပါ၀င္တဲ့ ပိုးသတ္လက္ေဆးရည္ (Hand Gel) တစ္ခုခုနဲ႔ လက္ကို စင္ၾကယ္စြာ ေဆးပါ။
(၄) လူအရမ္းမ်ားျပီး ေစာင့္ရတတ္တဲ့ ေဆးခန္းမ်ိဳးဆိုရင္ ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းစည္း မ်က္ႏွာဖုံး ၀တ္ဆင္သင့္ပါတယ္။ ၀တ္ျပီးရင္ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္အထိ မခြ်တ္ဖို႔၊ ခြ်တ္ျပီးရင္လည္း ျပန္မသံုးဘဲ အသစ္တစ္ခု သံုးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အေပၚမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြရဲ့ ေန႔စဥ္ ေနထိုင္စားေသာက္ပံု အက်င့္နဲ႔ မကိုက္ညီတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုလြန္းတယ္ ထင္ျပီး မလိုက္နာဘဲ မေနၾကပါနဲ႔လို႔ ေျပာလိုပါတယ္။ အမ်ားစု ေျပာတတ္ၾကတဲ့ စကားတစ္ခြန္း ရွိပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက တျခားလူမ်ိဳးေတြထက္ စာရင္ သာမန္လူေနမွဳ အေနအထားမွာ ထိေတြ႔ေနထိုင္မွဳ ပိုမ်ားလို႔ (ဥပမာ လမ္းေဘးဆိုင္ေတြမွာ လူဦးေရ အားလံုးရဲ့ ၉၀% ေလာက္က စားဖူးသူေတြခ်ည္းပဲ၊ ျမစ္ေရ ကန္ေရေသာက္လည္း ဘာမွ မျဖစ္ဘူး စသျဖင့္ေပါ့) တျခားလူမ်ိဳးေတြထက္ ကိုယ္ခံအား ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ လံုး၀ မွားတယ္လို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ တစ္ခုပဲ ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးတစ္ခုဟာ ကိုယ္ထဲကို နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာ ေရာဂါေပးႏိုင္ေသာ အနိမ့္ဆံုး ပိုးေကာင္ေရ (Minimal Infective Dose) ဆိုတဲ့ အေရအတြက္ကို ေရာက္မွ ေရာဂါ ျဖစ္ေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိုးတစ္မ်ိဳးနဲ႔ တစ္မ်ိဳးလဲ မတူၾကပါဘူး။
သာဓကေဆာင္ရရင္ ေရာဂါပိုး A ရဲ့ Minimal Infective Dose က အေကာင္ေရ ငါးသိန္းဆိုရင္ ကိုယ္ထဲကို ေလးသိန္းခြဲေလာက္ ေရာက္လာရံုနဲ႔ ေရာဂါမေပၚပါဘူး။ ငါးသိန္းျပည့္မွ ေရာဂါျဖစ္ေစတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းမွဳ၊ အစာေရစာ သန္႔ရွင္းမွဳေတြ အားနည္းေသာ္လည္း တို႔ကေတာ့ အက်င့္ျဖစ္လို႔ ကိုယ္ခံအားက ခံႏိုင္ေနျပီ မထင္ပါနဲ႔။ ကံအားေလ်ာ္စြာ Minimal Infective Dose မျပည့္ခဲ့လို႔သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္ထဲ ေရာက္လာတဲ့ ပိုးအေရအတြက္ဟာ အဲဒီ အနိမ့္ဆံုး အေရအတြက္ေလး ေက်ာ္သြားတာနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္မွာ ျဖစ္လို႔ သန္႔ရွင္းေရးဟာ မေပါ့ဆသင့္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုက္ရပါတယ္။
အဲဒီသစ္သီးစိတ္ေတြေပၚမွာ ၀မ္းေလွ်ာ၀မ္းပ်က္ေရာဂါ ျဖစ္ေစတဲ့ အီးကိုလိုင္ (E.coli) ပိုးနဲ႔ အျခားပိုး ၂၅ မ်ိဳးေတာင္ ပါေလ့ရွိတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ ဖန္ခြက္ႏွဳတ္ခမ္းက အလွဆင္တဲ့ အသီးစိတ္ကို မသံုးေဆာင္ဖို႔ (သို႔) စမွာကတည္းက မထည့္ေပးဖို႔ မွာရန္ လိုအပ္ပါတယ္။
(၃) အမ်ားသံုးကြန္ပ်ဴတာ၏ ကီးဘုတ္
အင္တာနက္ကေဖး၊ ရံုးခန္း၊ ေလဆိပ္ စတဲ့ ေနရာမ်ားမွာ ထားရွိတဲ့ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္မ်ားရဲ့ ခလုတ္တစ္ခုခ်င္းစီမွာ ရွိေနတဲ့ ေရာဂါပိုးအေရအတြက္ဟာ အိမ္သာတံခါးလက္ကိုင္ေပၚက ထက္ေတာင္ ၅ ဆေလာက္ မ်ားေနတယ္လို႔ ေလ့လာမွဳမ်ား အရ ေတြ႔ရွိရလို႔ ထိေတြ႔သံုးစြဲျပီးတိုင္း လက္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အမ်ားသံုးခလုတ္ေတြ ျဖစ္တဲ့ အလိုအေလ်ာက္ေငြထုတ္စက္၊ ရုပ္ရွင္လက္မွတ္ ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူစက္၊ အမ်ားသံုး ဖုန္းခလုတ္မ်ား စတာေတြဟာလည္း တူတူပဲလို႔ ယူဆရပါမယ္။
ထိုသို႔ေသာ အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ရန္ ေလဆိပ္၊ ရံုး စေသာ ေနရာမ်ားရွိ အမ်ားသံုး ကြန္ပ်ဴတာမ်ား၏ ကီးဘုတ္မ်ားကို ေဆးေၾကာႏိုင္ေသာ ကီးဘုတ္မ်ားျဖင့္ အစားထိုး အသံုးျပဳႏိုင္ေနျပီဟု သိရသည္။
(၄) စားေသာက္ဆိုင္ စားပြဲေပၚက ပုလင္းမ်ား
ဆား၊ ငရုပ္ေကာင္း၊ ငန္ျပာရည္၊ ငရုတ္သီး၊ အခ်ဥ္ရည္၊ သၾကား စတာေတြ ထည့္ျပီး ခ်ေပးထားတဲ့ ပုလင္းငယ္မ်ား၊ ခြက္မ်ားရဲ့ လက္ကိုင္ေနရာမ်ားဟာလည္း လူကိုင္မ်ားလြန္းလို႔ ေရာဂါပိုးေတြ စုေ၀းရာ ေနရာ (၈) ခုမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံက လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြ အတြက္ဆိုရင္ ေရေႏြးၾကမ္း ထည့္တဲ့ ဓာတ္ဘူး/အိုး မ်ားရဲ့ လက္ကိုင္မ်ားကိုပါ ဒီစာရင္းထဲ ထည့္သြင္းသင့္ပါတယ္။ လက္ကိုင္ပု၀ါ၊ လက္သုတ္ပု၀ါ စတာေတြနဲ႔ အုပ္ကိုင္ျခင္းဟာလည္း ဒီပစၥည္းေတြေပၚက ပိုးေတြကို ထိေရာက္စြာ မကာကြယ္ႏိုင္လို႔ အစာမစားခင္ လက္ေဆးတာသာ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းလို႔ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။
(၅) သန္႔စင္ခန္း တံခါးလက္ကိုင္
ဒီအခ်က္ကေတာ့ ၾကားဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။ အိမ္သာအတြင္းနံရံထက္ အိမ္သာတံခါးလက္ကိုင္ဟာ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပိုး ပိုင္ဆိုင္မွဳမွာ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ျမင့္မားပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အိမ္သာထဲ ၀င္ထြက္သမွ် သူေတြ အကုန္လံုး ထိကိုင္ၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အတူ တံခါးခ်က္မ်ားဟာလည္း တူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို မထိမကိုင္ဘဲနဲ႔ သင္ဟာ သန္႔စင္ခန္း ထဲက ျပန္ထြက္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လွည့္ဖြင့္ရတဲ့ ေသာ့ (Door Lock) ပါတဲ့ တံခါးမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ပိုေတာင္ ေသခ်ာပါေသးတယ္။ အတြင္းမွာ လက္ေဆးျပီးမွ ျပန္ထြက္ရင္ လက္ျပန္ညစ္ေပသြားမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လက္ေဆးျခင္းကို သန္႔စင္ခန္း အျပင္ ထြက္လာျပီးမွ လုပ္ႏိုင္တဲ့ စနစ္မ်ိဳး သံုးသင့္ပါတယ္။
အိမ္သာသံုးစကၠဴအသန္႔၊ တစ္သွ်ဴးစကၠဴ စတာေတြနဲ႔ တံခါးလက္ကိုင္ကို အုပ္ကိုင္ျပီး ထြက္ႏိုင္ရင္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ျပီး ဒီလို လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ သင့္ကို ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြက ဇီဇာေၾကာင္တယ္၊ အပိုလုပ္တယ္လို႔ ထင္ေကာင္းထင္ႏိုင္ ေပမယ့္ ဒီလို အက်င့္ေကာင္းတစ္ခုဟာ သင့္ကို တုပ္ေကြးမိျခင္း၊ ၀မ္းပ်က္ျခင္း၊ ယားနာေပါက္ျခင္း တို႔လို မၾကာခဏ နာမက်န္း ျဖစ္မွဳေလးေတြကေန သိသိသာသာ အကာအကြယ္ေပးတယ္ ဆိုတာ တကယ္လုပ္ၾကည့္ရင္ သိရပါမယ္။
(၆) ေစ်း၀ယ္ျခင္း/လွည္း လက္ကိုင္
ေစ်း၀ယ္စင္တာေတြမွာ ရွိတဲ့ ေစ်း၀ယ္ျခင္းေတြ၊ လွည္းေတြရဲ့ လက္ကိုင္ေတြ အားလံုးရဲ့ သံုးပံုႏွစ္ပံုခန္႔ဟာ ေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ ပိုးေတြ ေပါက္ပြား တည္ရိွေနတတ္တယ္လို႔ အရီဇိုးနားတကၠသိုလ္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ကမၻာတစ္၀န္း သုေတသနမ်ား အရ သိရပါတယ္။ အဲဒီပိုးေတြရဲ့ အေရအတြက္ဟာ အမ်ားသံုး သန္႔စင္ခန္းေတြထက္ေတာင္ မ်ားေနတယ္လို႔ စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ ဒီသုေတသနကို ၂၀၀၇ က ျပဳလုပ္ျပီးစီးခဲ့တာ ျဖစ္ျပီး ဒီလို ရလဒ္ေတြေၾကာင့္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံအမ်ားစုမွာ ရွိတဲ့ ေစ်း၀ယ္စင္တာေတြမွာ လွည္းနဲ႔ ျခင္းေတာင္းေတြရဲ့ လက္ကိုင္ေတြကို ေစ်း၀ယ္သူကိုယ္တိုင္ မကိုင္ခင္မွာ ေဆးေၾကာႏိုင္ေအာင္ ပိုးသတ္လက္ေဆးရည္ေတြ ထားေပးေနျပီလို႔ သိရပါတယ္။ စားသံုးသူေတြမွာ သန္႔ရွင္းေရး၊ ေရာဂါကာကြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အမူအက်င့္ေတြ ရိွေနဖို႔ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ တာ၀န္ရွိတယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။
(၇) ေဆးခန္း
ဒီလို ဆိုလိုက္လို႔ ရုတ္တရက္ အံ့ၾသစရာ အခ်က္တစ္ခ်က္လို႔ ထင္ရေပမယ့္ တကယ္ ေတြးၾကည့္ရင္ေတာ့ အံ့ၾသစရာ မေကာင္းလွပါဘူး။ ေဆးခန္းဆိုတာ ေနမေကာင္းသူေတြ စုေ၀းေရာက္ရွိရာ အရပ္မို႔ ေရာဂါပိုးမ်ိဳးစံု ပ်ံ႕ႏွံ႔တည္ေနရာ အရပ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ တီဘီ၊ နမိုးနီးယား၊ တုပ္ေကြးလို အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ကူးစက္ေရာဂါမ်ိဳးေတြေပါ့။ ေလလံုတဲ့ ေဆးခန္းလို အခန္းတစ္ခုထဲမွာ ဒီလိုလူနာ တစ္ေယာက္ ေခ်ာင္းဆိုး (သို႔) ႏွာေခ်လိုက္ရင္ ဒီပိုးေတြဟာ ၾကမ္းျပင္ေပၚ မက်ခင္ အနည္းဆံုး ၃ ေပအကြာအေ၀းေတာ့ သြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္လို႔ ေဆးခန္းလာတာ ျပတဲ့ ေရာဂါ မေပ်ာက္ခင္ ေနာက္တစ္ခုပါ ကူးစက္ခံရႏိုင္တာမို႔ ေဆးခန္းသြားရင္ ေအာက္ပါ အခ်က္ေလးေတြကို သတိထား လိုက္နာေစလိုပါတယ္။
(၁) ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့သူနဲ႔ အေဖာ္ကလြဲလို႔ က်န္တဲ့လူပို တတ္ႏိုင္သမွ် မေခၚလာပါနဲ႔။ အထူးသျဖင့္ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြေပါ့။
(၂) ေစာင့္ရင္းဖတ္ဖို႔ ခ်ေပးထားတဲ့ စာေစာင္ေတြ၊ မဂၢဇင္းေတြမွာ ေဆးခန္း လာျပသြားသူေတြရဲ့ ပိုးေတြ ရွိေနမွာ အေသအခ်ာမို႔ ေစာင့္ရင္း ဖတ္ခ်င္ရင္ ကိုယ့္အိမ္က စာအုပ္ေတြပဲ ယူလာခဲ့ပါ။ ကေလးလူနာဆိုရင္လည္း ကေလးရဲ့ အရုပ္ေတြပါ အိမ္ကပဲ ယူလာပါ။ အမ်ားအတြက္ ခ်ေပးထားတဲ့ အရာေတြကို ကေလးငယ္ေတြ မထိကိုင္ပါေစနဲ႔။
(၃) ေဆးရံုေဆးခန္း တစ္ခုခု သြားျပီးလို႔ ျပန္လာရင္ ပိုးသတ္ဆပ္ျပာ တစ္ခုခု (သို႔) အယ္လ္ကိုေဟာ ၆၀% ေလာက္ ပါ၀င္တဲ့ ပိုးသတ္လက္ေဆးရည္ (Hand Gel) တစ္ခုခုနဲ႔ လက္ကို စင္ၾကယ္စြာ ေဆးပါ။
(၄) လူအရမ္းမ်ားျပီး ေစာင့္ရတတ္တဲ့ ေဆးခန္းမ်ိဳးဆိုရင္ ပါးစပ္နဲ႔ ႏွာေခါင္းစည္း မ်က္ႏွာဖုံး ၀တ္ဆင္သင့္ပါတယ္။ ၀တ္ျပီးရင္ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္အထိ မခြ်တ္ဖို႔၊ ခြ်တ္ျပီးရင္လည္း ျပန္မသံုးဘဲ အသစ္တစ္ခု သံုးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
အေပၚမွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အခ်က္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြရဲ့ ေန႔စဥ္ ေနထိုင္စားေသာက္ပံု အက်င့္နဲ႔ မကိုက္ညီတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုလြန္းတယ္ ထင္ျပီး မလိုက္နာဘဲ မေနၾကပါနဲ႔လို႔ ေျပာလိုပါတယ္။ အမ်ားစု ေျပာတတ္ၾကတဲ့ စကားတစ္ခြန္း ရွိပါတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက တျခားလူမ်ိဳးေတြထက္ စာရင္ သာမန္လူေနမွဳ အေနအထားမွာ ထိေတြ႔ေနထိုင္မွဳ ပိုမ်ားလို႔ (ဥပမာ လမ္းေဘးဆိုင္ေတြမွာ လူဦးေရ အားလံုးရဲ့ ၉၀% ေလာက္က စားဖူးသူေတြခ်ည္းပဲ၊ ျမစ္ေရ ကန္ေရေသာက္လည္း ဘာမွ မျဖစ္ဘူး စသျဖင့္ေပါ့) တျခားလူမ်ိဳးေတြထက္ ကိုယ္ခံအား ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ လံုး၀ မွားတယ္လို႔ မဆိုလိုပါဘူး။ တစ္ခုပဲ ရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ ေရာဂါပိုးတစ္ခုဟာ ကိုယ္ထဲကို နည္းလမ္းတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ၀င္ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာ ေရာဂါေပးႏိုင္ေသာ အနိမ့္ဆံုး ပိုးေကာင္ေရ (Minimal Infective Dose) ဆိုတဲ့ အေရအတြက္ကို ေရာက္မွ ေရာဂါ ျဖစ္ေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပိုးတစ္မ်ိဳးနဲ႔ တစ္မ်ိဳးလဲ မတူၾကပါဘူး။
သာဓကေဆာင္ရရင္ ေရာဂါပိုး A ရဲ့ Minimal Infective Dose က အေကာင္ေရ ငါးသိန္းဆိုရင္ ကိုယ္ထဲကို ေလးသိန္းခြဲေလာက္ ေရာက္လာရံုနဲ႔ ေရာဂါမေပၚပါဘူး။ ငါးသိန္းျပည့္မွ ေရာဂါျဖစ္ေစတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းမွဳ၊ အစာေရစာ သန္႔ရွင္းမွဳေတြ အားနည္းေသာ္လည္း တို႔ကေတာ့ အက်င့္ျဖစ္လို႔ ကိုယ္ခံအားက ခံႏိုင္ေနျပီ မထင္ပါနဲ႔။ ကံအားေလ်ာ္စြာ Minimal Infective Dose မျပည့္ခဲ့လို႔သာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္ထဲ ေရာက္လာတဲ့ ပိုးအေရအတြက္ဟာ အဲဒီ အနိမ့္ဆံုး အေရအတြက္ေလး ေက်ာ္သြားတာနဲ႔ ေရာဂါျဖစ္မွာ ျဖစ္လို႔ သန္႔ရွင္းေရးဟာ မေပါ့ဆသင့္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပလိုက္ရပါတယ္။
sources: :http://www.mmdailynews.com
